مالیات بر عایدی سرمایه چیست؟

تقریبا از 1399، قانون کلی مالیات بر عایدی سرمایه، تصویب شد. بعضی از افراد آن را با مالیات بر ارزش افزوده اشتباه می‌گرفتند. مالیات بر عایدی سرمایه یعنی هر شخص، زمانی که می‌خواهد دارایی‌اش را بفروشد، باید مالیات بپردازد. چرا که قیمت خرید و قیمت فروش تفاوت دارند و شخص در این بین درآمدی کسب کرده‌است. با اینکه کلیات قانون تصویب شده‌ است، هنوز ابهاماتی زیادی درباره آن وجود دارد که با تصویب شدن جزئیات، برطرف خواهد شد. در این مقاله قرار است به سوال مالیات بر عایدی سرمایه چیست پاسخ بدهیم و تبصره‌های مختلف آن را بررسی کنیم. تبصره‌هایی مانند معافیت یا مشمول بودن. با هایپریک همراه باشید.

مالیات عایدی بر سرمایه چیست؟

در مقدمه به چیستی مالیات بر عایدی اشاره کردیم. این نوع مالیات، از مالیات‌های مستقیم است. همانطور که گفتیم خیلی از افراد آن را با مالیات بر ارزش افزوده اشتباه می‌گیرند. مالیات بر ارزش افزوده برای ارزشی است که به خاطر کار کردن روی محصولات خام، به آن محصول اضافه می‌شود. در صورتی که مالیات بر عایدی، به سود ناشی از فروش تعلق می‌گیرد. این نوع مالیات، به چیزهایی تعلق می‌گیرد که مولد نیستند و مالکان آن چیزی به ارزششان نیفزوده‌اند. به همین خاطر این دو نوع مالیات، با هم متفاوت‌اند.

معامله کردن چه دارایی‌هایی مشمول مالیات عایدی بر سرمایه می‌شوند؟

همه اجناس شامل این نوع مالیات نمی‌شوند. املاک، انواع وسایل نقلیه‌ مشمول مقررات مربوط به شماره‌گذاری، ارزهای خارجی و رمزارزها، انواع طلا، نقره، پلاتین، مسکوکات طلا، نقره، پلاتین و جواهرآلات، شامل این قانون می‌شوند. مسکوکات یعنی چه؟ مسکوکات، یعنی سکه‌هایی که زیر نظر بانک مرکزی ساخته می‌شوند. البته، فراموش نکنید که فروش هر میزان از این دارایی‌ها، شامل این قانون نمی‌شود. هر کدام از این دارایی‌ها، تبصره‌هایی برای معافیت از قانون دارند.

ماده ۱۲ طرح مالیات بر عایدی سرمایه، طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی، می‌گوید: «کلیه اشخاص غیرتجاری «انتقال دهنده عین» یا «واگذارکننده حق»، در خصوص انتقال دارایی‌های مشخص شده در مواد این طرح در کلیه مناطق کشور از جمله مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می‌شوند.» این قانون قرار است به‌عنوان ماده ۴ قانون مالیات‌های مستقیم الحاق شود.

همچنین بدانید:

چگونه حقوق و دستمزد را محاسبه کنیم؟

کدام دارایی‌ها مشمول مالیات عایدی بر سرمایه نمی‌شوند؟

بعضی از دارایی‌ها، به‌صورت کلی مشمول این قانون نمی‌شوند. سپرده‌های بانکی، انواع اوراق و ابزارهای بازار سرمایه مانند سهام، صندوق‌ها، اوراق مشارکت و … از این دست دارایی‌هایند. برای آگاهی بهتر از این دارایی‌ها، بهتر است قوانین مربوط به بورس و بازار سرمایه را بخوانید. در این قوانین، مفصل درباره وضعیت مالیاتی این دارایی‌ها گفته شده‌است.

همچنین بدانید:

دارایی ثابت چیست؟

قوانین و معافیت‌های مالیات عایدی بر سرمایه

دارایی‎هایی که مشمول این قانون می‌شدند را بررسی کردیم. برای معامله املاک با انواع کاربری و حق واگذاری محل، انواع وسایل نقلیه‌ مشمول مقررات مربوط به شماره‌گذاری، انواع طلا، نقره، پلاتین، مسکوکات طلا، نقره، پلاتین و جواهرآلات و انواع ارز و رمز ارزها باید مالیات بدهید. حالا وقت آن است که قوانین مربوط به هر کدام از این دارایی‌ها را دقیق‌تر بررسی و تبصره‌های معافیت را نیز با هم مرور کنیم.

مالیات عایدی بر سرمایه در املاک

براساس این قانون اگر ملک را زیر یک سال نگه داشته باشید و بعد آن را معامله کنید، باید 60 درصد مالیات بدهید. اما اگر همان ملک را بیش از 5 سال نگه دارید و بعد معامله‌اش کنید، فقط باید 5 درصد مالیات بدهید. در چه صورت ملک معاف از مالیات معاف است؟

طبق تبصره‌های مختلف ماده 13 همین طرح،  هر شخص حقیقی، به تعداد همسر و فرزند بالای ۱۸ سال خود، می‌تواند تا سقف ۴ ملک با دوره تملک بیش از دو سال داشته باشد. به شرط آن که همسر و فرزند بالای 18 سال او، ملکی به ‌نام نداشته باشند. البته در صورتی می‌توانید از این معافیت بهره‌مند شوید که در پنج سال گذشته، از این تبصره استفاده نکرده باشید.

اولین معامله املاک پس از اخذ پروانه ساختمانی تا قبل از دریافت گواهی اتمام عملیات ساختمانی، نیز از مالیات بر عایدی سرمایه در بازار مسکن معاف‌اند. به شرط آن که بیش از چهار سال از تاریخ اخذ «اولین پروانه ساختمانی» نگذشته باشد. همچنین اولین انتقال املاک پس از دریافت گواهی اتمام عملیات ساختمانی نیز از این مالیات معاف است.

همچننی بدانید:

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد

مالیات عایدی بر سرمایه در اراضی

اراضی با کاربری کشاورزی، مانند باغ‌ها و زمین‌های زراعی خارج از حریم شهری، از پرداخت مالیات عایدی بر سرمایه معاف‌اند. به شرط آن که  دوره تملک بالای سه سال داشته باشند و در حداقل سه سال از دوره پنج ساله منتهی به تاریخ فروش، زیر کشت بوده باشند. البته این قانون شامل باغ ویلاها نمی‌شود. جدول زیر خلاصه‌ای از مطالب بالاست:

مالیات عایدی بر سرمایه خودرو

دارایی دوم که شامل این قانون می‌شود، خودرو است. براساس قانون مالیات بر عایدی سرمایه خودرو، اگر خودرویی بخرید و کمتر از یک سال، آن را بفروشید، باید 30 درصد مالیات بدهید. اما اگر همان خودرو را 3 سال نگه دارید و بعد بفروشید، از مالیات معاف خواهید بود. در جدول زیر میزان مالیات برای خودرو را آورده‌ایم:

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره مالیات شرکت ها

مالیات عایدی بر طلا، ارز و رمز ارز

همانند موارد بالا، اگر طلا، ارز و رمز ارز را کمتر از یک سال نگه دارید و معامله کنید، باید 30 درصد سود را مالیات بپردازید. بعد از گذشت یک تا دو سال، میزان این مالیات 20درصد و بیشتر از 2 سال هم 10درصد خواهد بود.

البته زمانی که از مالیات بر این دارایی‌ها صحبت می‌کنیم، منظورمان هر مقداری از آن‌ها نیست. هر شخص حقیقی بالای ۱۸ سال، به میزان فروش دویست گرم طلای ۱۸ عیار، از مالیات بر عایدی سرمایه معاف است. به  شرط آنکه این شخص در پنج سال گذشته از این معافیت استفاده نکرده باشد. کسانی که کمتر از 2 هزار یورو  یا 2400 دلار دارند هم نیازی نیست این مالیات را بپردازند. در جدول زیر، جزئیات درصد مالیات بر عایدی را برای طلا و ارز آورده‌ایم.

با خواندن این مقاله متوجه شدید که مالیات بر عایدی سرمایه چیست و به کدام دارایی‌ها تعلق می‌گیرد. درباره تبصره‌های معافیت نیز صحبت کردیم. البته این قانون، ابهام زیادی دارد و برای اجرایی شدن کامل آن، باید موارد بسیاری بررسی شود. مثلا هنوز بستری برای بررسی معامله‌های رمز ارزها در ایران وجود ندارد تا بتوان میزان مالیات آن‌ها را محاسبه کرد.

سوالات متداول

1. مالیات عیادی بر سرمایه چیست؟

مالیات عایدی بر سرمایه جزء مالیات‌های مستقیم است و به سود ناشی از فروش دارایی‌ها مانند زمین و مسکن تعلق می‌گیرد.

2. معامله کردن چه دارایی‌هایی مشمول مالیات بر عایدی سرمایه است؟

همه اجناس شامل این نوع مالیات نمی‌شوند. املاک، انواع وسایل نقلیه‌ مشمول مقررات مربوط به شماره‌گذاری، ارزهای خارجی و رمزارزها، انواع طلا، نقره، پلاتین، سکه‌های طلا، نقره، پلاتین و جواهرآلات، شامل این قانون می‌شوند.