فهرست مطالب
گردش موجودی کالا (Inventory Turnover) چیست؟ یک نسبت مالی در دنیای حسابداری است. این نسبت نشان می‌دهد در یک بازه زمانی مشخص، چند بار موجودی کالا را فروخته‌اید و مجدداً جایگزین کرده‌اید. به دست آوردن این نسبت کمکتان می‌کند تا موجودی کالای مورد نیاز را پیش‌بینی کنید و برای فروش یا بازاریابی، برنامه دقیق‌تری بریزید. در ادامه می‌خواهیم درباره این نسبت، مزایای دانستن آن و تفسیرش صحبت کنیم. متمرکز بخوانید!
گردش موجودی کالا چیست؟ فرمولش را بدانید
در مقدمه گفتیم که گردش موجودی کالا، یک نسبت مالی است که نشان می‌دهد در بازه زمانی مشخص، چند بار موجودی کالایتان را فروخته‌اید و بعد مجدداً کالاهای جدید خریده‌اید تا آن را جایگزین کنید. این نسبت را، با کمک فرمول زیر به دست می‌آورند:
نسبت گردش موجودی کالا = بهای تمام شده کالای فروخته شده ÷ میانگین موجودی کالا
برای‌آنکه میانگین موجودی را در یک بازه زمانی مشخص محاسبه کنید، باید از فرمول زیر کمک بگیرید:
میانگین موجودی = (موجودی ابتدایی + موجودی پایانی) ÷ 2
کسب‌وکارها، معمولاً در بازه‌های زمانی مشخص در طول سال، چند بار گردش موجودی کالایشان را محاسبه می‌کنند؛ مخصوصاً آنهایی که بزرگ‌اند یا در صنف تولیدی کار می‌کنند. بنابراین میزان گردش موجودی کالا، بستگی به صنف و صنعت کسب‌وکار دارد. مثلاً کالاهای بسته‌بندی مصرفی با تاریخ انقضای مشخص، معمولاً گردش بالایی دارند. از طرف دیگر کالاهای تجملی یا غیرمصرفی مثل طلا، لوازم‌خانگی مانند ماشین لباس‌شویی و…، کمتر در سال فروش می‌روند و زمان تولیدشان هم طولانی است. بنابراین گردش موجودی کالایشان هم کمتر است.
همچنین بدانید:
گردش کامل موجودی یعنی چه؟
گردش کامل موجودی، یعنی کل موجودی کالایی را فروخته اید که خریده بودید. به‌عنوان‌مثال، آقای سمندری در بازه سه‌ماهه فروردین تا خرداد، 10 جعبه چیپس باتو با طعم باربیکیو خریده است و در آخر این سه‌ماهه، ده بسته را فروخته است. بنابراین در بازه سه‌ماهه بهار، گردش موجودی چیپس باتو با طعم باربیکیو در فروشگاه آقای سمندری، کامل بوده است.
چرا گردش موجودی کالا مهم است و باید آن را محاسبه کنیم؟
محاسبه این نسبت مالی، کمکتان می‌کند برای خرید یا تولید مجدد کالاها، تعیین یا تغییر قیمت آن‌ها، تغییر برنامه فروش یا بازاریابی و…، تصمیم‌ها آگاهانه‌تری بگیرید. با محاسبه این نسبت است که متوجه علت کم شدن یا زیاد شدن فروشتان می‌شوید. می‌توانید عمیق‌تر به مسائل و مشکلات نگاه بیندازید و راه‌حل‌های سودبخش‌تری پیدا کنید. در واقع، برای‌آنکه کسب‌وکارتان را زنده نگه دارید، به تعیین این مقدار نیاز دارید.
آیا می دانید:
تفسیر نسبت گردش موجودی کالا
برخی از مباحث در بخش انبار و مدیریت موجودی، مثل تغییر تقاضای مشتری، برنامه‌ریزی ضعیف زنجیره تأمین و خرید بیش از حد کالا، روی گردش موجودی کالا تأثیر می‌گذارند. زمانی که این نسبت را به دست آوردید، باید نتیجه آن را تفسیر کنید تا چرایی بالا یا پایین بودن آن را بیابید و راه‌‌هایی برای سودآوری بیشتر پیدا کنید. بنابراین در ادامه مطلب، قرار است نگاهی به میزان‌های مختلف این نسبت بیندازیم و بالا و پایین بودن آن را تفسیر کنیم.
اگر نسبت گردش موجودی کالا پایین است…
اگر این نسبت برای صنف و صنعت کسب‌وکار شما پایین است، پس باید کمی نگران باشید و به راه چاره فکر کنید. ممکن است علت پایین بودن آن به‌خاطر فروش ضعیف یا موجودی کالای بیش از حد باشد. هر کدام از این دو را باید تجزیه‌وتحلیل کنید تا علت اصلی را بیابید. به‌عنوان‌مثال، اگر کالاها در انبار انباشته شده‌اند، دلیلشان چیست؟ رقیب جدیدی پیدا کرده‌اید که همان کالا را باکیفیت بهتری عرضه می‌کند؟ قیمت برای مشتریان مناسب نیست و باید آن را تغییر بدهید؟ سلیقه مشتریان تغییر کرده است؟
اگر فروشتان ضعیف بوده، دلیل آن چیست؟ برنامه‌ای که برای فروشتان چیده‌اید، کارآمد نیست؟ فروشندگان کمی دارید؟ باید روش بازاریابی را تغییر دهید؟ هرآنچه که هست، فرایند فروش فعلی‌تان دیگر پاسخگو نیست و باید آن را تغییر بدهید تا دوباره به میزان فروش مناسب باز گردید.
اگر نسبت گردش موجودی کالا بالاست…
اگر این نسبت برای صنعت و صنف شما بالاست، پس یک‌نفس عمیق بکشید و بعد به قدم‌های بعدی برای پیشرفت فکر کنید. چون نسبت بالا، یعنی موجودی کالاها سریع تخلیه می‌شود و میزان و سرعت فروش شما خوب است. البته، اگر این نسبت، ناگهانی زیاد شد، شاید دلیلش محبوبیت ناگهانی یک کالا و افزایش تقاضای آن بین مشتریان باشد. بنابراین به این نکته هم توجه کنید. اگر همیشه نسبت گردش موجودی کالای بالایی دارید، حواستان به زنجیره تأمین کالا باشد. باید به‌موقع و به‌اندازه کافی کالاهای مختلف را تأمین کنید.
البته استثنائاتی هم وجود دارد. بعضی‌اوقات، نسبت بالای گردش موجودی، به معنای این است که به‌اندازه کافی کالاها را تأمین نمی‌کنید. شاید چون نظارت درستی روی میزان موجودی مورد نیاز یا زنجیره تأمینتان ندارید. با بررسی گزارش فروش کالاها و محاسبه نسبت گردش کالا برای هرکدام، محبوبیت آن‌ها را بسنجید، علتش را پیدا کنید و برای تأمین مقدار مناسب، برنامه بریزید.
همچنین بدانید:
نسبت گردش موجودی ایده‌آل چقدر است؟
درباره بالا و پایین بودن نسبت گردش موجودی صحبت کرده‌ایم. اما از کجا متوجه شویم که میزان به دست آمده بالا یا پایین است؟ باید آن را با نسبت ایده‌آل مقایسه کنید. در اکثر صنایع، نسبت گردش موجودی ایده‌آل بین 5 تا 10 است. به این معنی که کسب‌وکار، تقریباً هر ماه یا هر دو ماه یک بار، موجودی کالاها را تمام و دوباره آن‌ها را جایگزین می‌کند. پس اگر نسبتی که به دست آوردید در این بازه قرار دارد، در وضعیت خوبی به سر می‌برید.
البته فراموش نکنید برای صنف‌هایی که کالاهای فاسدشدنی دارند، این میزان به‌احتمال زیاد بالاتر است. چون محصولات این کسب‌وکارها در خطر تلفات بیشتری قرار دارند و نسبت ایده‌آل، برای آن‌ها، به‌خاطر جلوگیری از تلفات موجودی ناشی از فساد، بالاتر خواهد بود.
حالا می‌دانید گردش موجودی کالا (Inventory Turnover) چیست و چرا باید آن را محاسبه کنید. مشخص‌شدن میزان این نسبت مالی، اطلاعات مفیدی برای برنامه‌ریزی بهتر در اختیارتان می‌گذارد. پس برای‌آنکه فروش بیشتری داشته باشید، بهینه‌تر کالا بخرید و تولید کنید، برنامه بازاریابی کارآمدتری بریزید، حتماً حواستان به مقدار این نسبت باشد.
سوالات متداول
1. گردش موجودی کالا چیست؟
گردش موجودی کالا، یک نسبت مالی است که نشان می‌دهد در بازه زمانی مشخص، چند بار موجودی کالایتان را فروخته‌اید و بعد مجدداً کالاهای جدید خریده‌اید تا آن را جایگزین کنید.
2. چطور گردش موجودی کالا را به دست بیاوریم؟
برای به دست آوردن این میزان، باید بهای تمام شده کالای فروخته شده را تقسیم بر میانگین موجودی کالا کنید.
3. نسبت گردش موجودی ایده‌آل چقدر است؟
در اکثر صنایع، نسبت گردش موجودی ایده‌آل بین 5 تا 10 است. به این معنی که کسب‌وکار، تقریباً هر ماه یا هر دو ماه یک بار، موجودی کالاها را تمام و دوباره آن‌ها را جایگزین می‌کند.
