فهرست مطالب
اگر به خاطر شغلتان، اخبارهای مالیاتی را دنبال می‌کنید، پس اسم سامانه مودیان به گوشتان خورده‌است. دولت این سامانه را برای مدیریت مالیات و جلوگیری از فرار مالیاتی معرفی کرده است. سوال اینجاست که چه کسانی مشمول استفاده از سامانه مودیان می‌شوند؟ با مقالۀ «هرآنچه که باید درباره سامانه مودیان بدانید» همراه ما باشید. در مقالۀ زیر، به سوال‌های رایج درباره سامانه مودیان پاسخ می‌دهیم.
سامانه مودیان چیست؟
سامانه مالیاتی مودیان را به اختصار سامانه مودیان می‌گویند. یک سامانه آنلاین، تحت مدیریت سازمان امور مالیاتی است. دولت این سامانه را برای جمع‌آوری و یکپارچه‌سازی اطلاعات مودیان مالیاتی و دریافت گزارش‌های الکترونیکی آن‌ها، در نظر گرفته است. برای انجام این کار، مودیان باید در این سامانه، یک کارپوشه اختصاصی درست کنند. این کارپوشه‌ها در واقع پل ارتباطی مودیان و سازمان امور مالیاتی‌اند. اشخاص حقیقی و حقوقی باید صورت‌حساب‌های الکترونیکی خود را در این سامانه بارگذاری کنند.
در کل این سامانه، برای ثبت مشمولان مالیاتی، ارسال اظهارنامه مالیاتی، ارسال اطلاعات مربوط به مالیات و دریافت اطلاعات و مستندها از سازمان مالیاتی ایجاد کرده‌اند. هدف از ایجاد این سامانه، سهولت و ایمنی در پرداخت مالیات و جلوگیری از فرار مالیاتی است. همه افراد مشمول مالیات باید در این سامانه ثبت نام و صورت‌حساب الکترونیکی کالا و خدماتشان را در آن بارگذاری کنند. سازمان امور مالیاتی برای محاسبۀ مالیات، عوارض فروش کالا، خدمات اشخاص عضو سامانه مودیان، از مبالغ مندرج در صورت‌حساب الکترونیکی استفاده می‌کند.
چه کسانی ملزم به ثبت‌نام در سامانه مودیان‌اند؟
حالا چه کسانی باید در سامانه مودیان ثبت نام‌کنند و قوانین آن شاملشان می‌شود؟ بر اساس قانون سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی، کلیۀ افراد فعال در مشاغل صنفی و غیرصنفی و اشخاص حقوقی، مانند شرکت‌ها، باید در سامانه مودیان مالیاتی ثبت‌نام کنند. اشخاص زیر مشمول پرداخت مالیات‌اند:
- شرکت‌ها، اعم از سهامی خاص، سهامی عام، مسئولیت محدود و سایر انواع شرکت‌های حقوقی،
- همه کسانی که فعالیت تجاری دارند؛ مانند مالکین فروشگاه آنلاین یا سنتی، اجاره‌دهندگان واحدهای مسکونی و تجاری و حتی مشاغل خانگی؛
- فعالان اقتصادی مستقر در مناطق ویژه اقتصادی که درآمد آن‌ها از سقف معافیتی بیشتر است؛
در بند «ج» ماده ۱ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی، تکلیف مشمولین کاملا مشخص شده‌است. در این بند می‌خوانید:«کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های 4 و 5 باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366/03/12 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن، مشمول این قانون هستند. در این قانون هرگاه از واژه مؤدی استفاده می‌شود، مراد اشخاص مشمول است؛ مگر خلاف آن تصریح شده باشد.»
بهتر است به این سوال هم پاسخ بدهیم که چه کسانی مشمول این قانون نمی‌شوند. اشخاص حقیقی موضوع ماده ۱۴۲ قانون مالیات‌های مستقیم مشمول این قانون نیستند. یعنی کسانی که کارگاه تولید فرش دستباف، صنایع دستی یا شرکت تعاونی دارند. همینطور، اتحادیه‌های تولیدی مربوطه و امثال آن‌ها. در کنار این افراد، وزارتخانه‌ها و موسسۀ‌های دولتی، دستگاه‌هایی که بودجه آن‌ها را دولت تٲمین می‌کند، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی که مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری را دارند هم از پرداخت مالیات معاف‌اند.
همچنین بدانید:
برای کار با سامانه مودیان، باید این اصطلاحات را بدانید
متوجه شدید که سامانه مودیان چیست و دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟ برای آنکه بتوانید در این سامانه ثبت نام و با آن کار کنید، باید اصطلاحات رایج آن را بشناسید. پس، در ادامۀ مطلب ابتدا اصطلاحات رایج در این سامانه را مرور خواهیم کرد.
گواهی امضاء الکترونیک
برای ثبت نام در سامانه مودیان، به گواهینامه امضاء الکترونیک نیاز دارید. این گواهینامه را می‌توانید غیر حضوری دریافت کنید. برای دریافت آن، وارد سامانۀ مرکز صدور گواهی الکترونیکی میانی عام با نشانی www.gica.ir شوید و ثبت نام کنید.
حافظۀ مالیاتی
نوعی حافظۀ الکترونیکی است که برای ثبت و نگهداری اطلاعات مندرج در صورت‌حساب‌های الکترونیکی و انتقال آن به سامانه مودیان استفاده می‌شود و می‌تواند به شکل سخت‌افزاری یا نرم‌ا‌فزاری باشد. باید از حافظه مالیاتی، برای ثبت صورت‌حساب الکترونیکی استفاده کنید. هر حافظه مالیاتی باید شمارۀ شناسه یکتا داشته باشد. سازمان شمارۀ شناسه یکتای حافظه مالیاتی را در اختیارتان قرار می‌دهد.
صورت‌حساب الکترونیکی
صورت‌حساب الکترونیکی، شماره منحصر به فرد مالیاتی را دارد که اطلاعات مندرج در آن، در حافظۀ مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شود. سازمان مالیاتی متناسب با نوع کسب‌وکار، مشخصات و اقلام اطلاعاتی صورت‌حساب الکترونیکی، را تعیین و اعمال می‌کند. اگر از دستگاه کارت‌خوان بانکی یا درگاه پرداخت الکترونیکی به عنوان پایانۀ فروشگاهی استفاده کنید، رسید یا گزارش الکترونیکی آن، همان حکم صورت‌حساب الکترونیکی را دارد.
چطور در سامانه مودیان ثبت نام کنیم؟
ثبت نام در سامانه مودیان پیچیدگی زیادی ندارد و راحت می‌توانید در آن ثبت نام کنید؛ به شرط آنکه مدارک لازم را داشته باشید. برای عضویت در این سامانه ابتدا باید در سامانۀ نظام مالیاتی ثبت نام کنید. بعد باید از مراکز صدور گواهی یا سایت الکترونیکی میانی عام، امضای الکترونیکی را دریافت کنید. در مرحلۀ سوم باید شناسه یکتای حافظه مالیاتی را از کارپوشه سامانه مودیان بگیرید. دریافت شناسۀ کالاها و خدمات برای صدور صورت‌حساب الکترونیکی نیز گام چهارم است و در آخر با پر کردن چند فرم دیگر، ثبت نامتان تمام می‌شود.
ضمانت‌های اجرائی
سازمان امور مالیاتی، برای آنکه مطمئن شود افراد مشمول این قانون، به اجرای آن پایبندند، ضمانت‌های اجرائی را تدوین کرده است. اگر قانون مالیات را رعایت نکنید یا تخلف کنید، جریمه‌های زیر را باید بپردازید. نکاتی که در ادامه می‌گوییم، تنها بخشی اندکی از ضمانت‌های اجرائی است و برای اطلاع کامل از آن‌ها، بهتر است سراغ سایت سازمان امور مالیاتی کشور بروید.
صادر نکردن صورت‌حساب الکترونیکی
اگر صورت‌حساب الکترونیکی صادر نکنید، معادل ده درصد مجموع مبلغ فروش انجام شده یا بیست میلیون ریال جریمه می‌شوید. از بین این دو نوع جریمه، هر کدام که بیشتر است را باید بپردازید.
عضو نشدن در سامانه و استفاده نکردن از پایانۀ فروشگاهی و تخلف حافظۀ مالیاتی
این جریمه برای زمانی است که:
- در سامانه مودیان عضو نشوید؛
- از پایانۀ فروشگاهی استفاده نکنید؛
- حافظۀ مالیاتی نداشته باشید؛
- از حافظۀ مالیاتی متعلق به دیگران استفاده کنید؛
- حافظۀ مالیاتی خود را به دیگران واگذار کنید.
در صورت انجام هر کدام از تخلف‌های بالا معادل ده درصد از مجموع مبلغ فروش انجام شده از این راه‌ها یا بیست میلیون ریال جریمه می‌شوید. از بین این دو نوع جریمه، هرکدام را باید بپردازید که بیشتر است. همینطور، از معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های مالیات‌های مستقیم در همان سال مالی محروم خواهید شد.
اعلام نکردن شمارۀ حساب
اگر شمارۀ حساب یا حساب‌های بانکی که گردش مالی واحد اقتصادی‌تان در آن انجام می‌شود را به سازمان اعلام نکنید، معادل ده درصد از مجموع مبلغ فروش انجام شده از طریق آن حساب یا بیست میلیون ریال جریمه می‌شوید. درست مانند جریمه‌های قبلی، از بین این دو، نوعی را باید بپردازید که بیشتر است. در کنار جریمۀ نقدی، معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های موضوع قانون مالیات‌های مستقیم در همان سال هم محروم خواهید شد.
تحویل ندادن صورت‌حساب چاپی به خریدار
اگر به خریدار صورت‌حساب ندهید، محتوایی را از روی آن حذف یا مخدوش کنید، باید معادل دو درصد از مبلغ صورت‌حساب‌های
مذکور یا معادل بیست میلیون را به‌عنوان جریمه بپردازید. مانند قبل، نوعی را باید پرداخت کنید که بیشتر است.
ارسال صورت‌حساب در سامانه مودیان
برای ارسال صورت‌حساب‌ها یا ثبت فاکتور در سامانه مودیان، دو راه پیش روی شماست. در روش اول مستقیما فاکتورتان را در سامانه ارسال می‌کنید. در روش دوم، باید از یک شرکت معتمد دولت، به عنوان واسطه‌ای برای ارسال فاکتورها استفاده کنید. وظیفۀ اصلی آن‌ها، ارسال صورت‌حساب‌های شما به این سامانه است.
اصلاح فاکتور در سامانه مودیان چگونه است؟
در این سامانه امکان اصلاح فاکتور را ندارید. اگر فاکتورتان نیاز به اصلاح دارد، باید از ابتدا یک فاکتور دیگر ارسال و در آن گزینه اصلاح را فعال کنید. بعد شماره صورت‌حساب قبلی را در آن وارد کنید. با این روش فاکتور قبلی ابطال و اصلاح می‌شود.
ابطال فاکتور در سامانه مودیان
اگر بعد از صدور صورت‌حساب بخواهید اقلام فاکتور را تغییر بدهید، فاکتور را برگشت بزنید یا تاریخ معامله را اصلاح کنید، می‌توانید از ابطال فاکتور در سامانه مودیان استفاده کنید. اگر معامله‌تان تحقق نیافت، باید با اسناد و مدارک مثبته، تحقق نیافتن آن را احراز کنید. بعد می‌توانید فاکتور را ابطال کنید. وارد کارپوشه‌تان در سامانه مودیان شوید. فاکتور مدنظرتان را انتخاب و گزینه ابطال را برای آن فعال کنید.
حالا که می‌دانید سامانه مودیان چیست، به نظرتان شما هم شامل قوانین آن می‌شوید؟ پس بهتر است هرچه زودتر برای ثبت نام در این سامانه و ساخت کارپوشه اقدام کنید تا جریمه نشوید! فقط هفت روز بعد از صدور هر فاکتور فرصت دارید تا آن را در این سامانه ثبت کنید. یعنی اگر در تاریخ 1 اردیبهشت 1402 فاکتوری صادر کردید، باید آن را تا 7 اردیبهشت 1402 در سامانه ثبت کنید.
سوالات متداول
1. سامانه مودیان چیست؟
سامانه‌ای است که دولت، برای مدیریت مالیات مشاغل و جلوگیری از فرار مالیاتی، آن را طراحی کرده است. هر فردی که به نحوی درآمد دارد، باید در این سامانه ثبت نام کند و پرونده مالیاتی تشکیل بدهد.
2. گواهی امضاء الکترونیک را از کجا بگیریم؟
برای دریافت این گواهی به سایت www.gica.ir مراجعه کنید.
3. سایت سامانه مودیان چیست؟
سایت tax.gov.ir برای ادارۀ امور مالیاتی و سامانه مودیان است.
4. آیا صورت‌حساب کارت‌خوان، صورت‌حساب الکترونیکی به حساب می‌آید؟
بله. صورت‌حساب کارت‌خوان، صورت‌حساب الکترونیکی است. البته به یاد بسپارید که باید کارت‌خوان را پرونده مالیاتی خود در سایت tax.gov.ir متصل کرده باشید تا سامانه مالیات آن را محاسبه کند.
