متاسفانه همیشه همه کسب‌وکارها موفق نمی‌شوند و مشکلات مختلفی وجود دارد که آن‌ها را از پا می‌اندازد و در آخر و ورشکستگی هم گریبانشان را می‌گیرد. امیدواریم با برنامه‌ریزی آگاهانه و تصمیم‌های درست، از ورشکستگی و دردسرهای بعد از آن، دور بمانید. یکی از موضوع‌هایی که کسب‌وکارها بعد از این اتفاق ناگوار با آن مواجه می‌شوند، محاسبه مالیات است. مالیات شرکت‌های ورشکسته، چگونه محاسبه می‌شود؟ جوابش را در این مقاله پیدا خواهید کرد.

باید برای انحلال شرکت هم مالیات بپردازیم؟

بله! طبق قانون مالیات مستقیم، همه کسب‌وکارها یا شرکت‌ها، باید مالیات بر درآمد را بپردازند. اگر ورشکسته شدید یا به هر دلیلی می‌خواهید کسب‌وکارتان را منحل کنید، باید مراحل قانونی آن را بگذرانید. این را ماده ۱۹۸ قانون مالیات مستقیم می‌گوید. اگر این فرآیند قانونی را درست انجام ندهید، هزینه‌های زیادی متحمل خواهید شد. اگر ورشکسته شده باشید و مراحل قانونی را طی نکنید، طلبکارانتان هم نمی‌توانند بدهی خود را استرداد کنند. شرکت در حال انحلال را با اصطلاح شرکت در حال تسویه هم می‌شناسند و بعد از منحل شدن، عملا وجود خارجی نخواهد داشت.

روش محاسبه مالیات شرکت ورشکسته

درقوانین مالیاتی شرکت ورشکسته، اشخاص حقوقی به‌صورت فردی یا جمعی موظف‌اند مبلغ مالیات تعین شده را بپردازند. برای آنکه بتوانید شرکت را منحل کنید، باید از اداره دارایی مفصا حساب بگیرید. مفصا حساب در واقع مدرکی است که نشان می‌دهد بدهی مالیاتی ندارید و در واقع آن را تسویه کرده‌اید. اگر مالیات پرداخت نکرده‌ای داشته باشید، اداره دارایی، این مدرک را صادر نخواهد نکرد.

مالیات شرکت‌هایی که با کسری بودجه مواجه شده‌اند را با توجه به سهم‌الشرکه اعضای هیئت مدیره، محاسبه می‌کنند. بنابراین هر فرد، به میزان سهم الشرکه‌اش مسئولیت دارد مالیات را پرداخت کند. اگر در شرکت شما مدیر عامل هم عضوی از هیئت مدیره است، باید متناسب با سهمش، مالیات پرداخت کند.

چطور مالیات شرکت ورشکسته را پرداخت کنیم؟

می‌دانیم کسب‌وکارهای ورشکسته، با کمبود بودجه مواجه‌اند. پس محل پرداخت مالیات برای این کسب‌وکارها از کجاست؟ باید بگوییم دارایی‌ها! ماده 115 قانون مالیات‌های مستقیم درباره نحوه محاسبه این نوع مالیات است. این ماده می‌گوید: «مالیات دوره انحلال با اعمال نرخ ۲۵ درصد بر ارزش دارایی شخص حقوقی منهای بدهی‌ها و سرمایه پرداخت‌شده و اندوخته‌ها و مانده سودهایی که مالیات آن قبلاً پرداخت گردیده، تعیین می‌شود.» بنابراین سود مربوط به فعالیت‌های دوره مالی منتهی به تاریخ انحلال، را با ارزیابی دارایی‌های شرکت شناسایی می‌کنند. بعد شرکت با فروختن دارایی‌هایش، بدهی‌های خود را پرداخت می‌کند. احتمالا این سوال پیش می‌آید که روی فروش دارایی‌ها هم باید مالیات بپردازید؟ باید بگوییم خیر؛ اما به یک شرط.

اگر دارایی‌ها را به قصد پرداخت بدهی بفروشید و هدفتان از فروختن آن‌ها، کسب سود نباشد، از پرداخت مالیات فروششان معافید. در غیر این صورت، باید مالیات سودی را هم محاسبه و پرداخت کنید که از فروش دارایی‌ها به‌دست آورده‌اید.

اجرائیه مالیاتی چیست؟

سازمان امور مالیاتی، با صدور اجرائیه مالیاتی، اموال مودی را بررسی و مبلغ مالیات را وصول می‌کند. به شرط آن که شرکت، هنوز اعلام ورشکستگی نکرده باشد. مطابق قوانین و مقررات در شرایط معمول و قبل از ورشکست شدن شرکت، سازمان امور مالیاتی اجرائیه مالیاتی و دستور فروش اموال مودی مالیاتی را برای وصول طلب‌هایش صادر کند. بعد از قطعی شدن اعلام ورشکستگی، اداره دارایی اجازه صدور اجرائیه مالیاتی را ندارد.

جریمه پرداخت نکردن مالیات شرکت ورشکسته

اگر این مالیات را پرداخت نکنید، اداره دارایی می‌توان اموال و دارایی‌های شما را مصادره کند. اگر ورشکستگی قطعی شده است و میزان مالیات را هم مشخص کردند؛ اما همچنان بدهی را پرداخت نمی‌کنید، 2.5 درصد در ماه جریمه خواهید شد.

طلب چه کسی اول وصول خواهد شد؟

مطابق با ماده ۱۶۰ از قانون مالیات مستقیم، تا زمانی که شرکت ورشکسته نشده باشد، پرداخت بدهی سازمان امور مالیاتی، اولویت اول است. یعنی ابتدا باید بدهی این سازمان را پرداخت کنید و بعد به فکر پرداخت حق‌ و حقوق کارمندان یا کارگران باشید. زمانی که ورشکستگی قطعی شد و دادگاه حکم آن را صادر کرد، دیگر بدهی سازمان امور مالیاتی، اولویت نیست. بنابراین همه طلبکاران اولویت یکسان دارند و سازمان امور مالیات هم اولویتی نسبت به بقیه ندارد.

برای محاسبه مالیات شرکت منحل شده چه اظهارنامه‌هایی را باید ارسال کنیم؟

امیدواریم هیچ‌گاه نیاز به ارسال اظهارنامه‌های این چنینی نداشته باشید. ماده 114 قانون مالیات مستقیم اینطور می‌گوید: «آخرین مدیر یا مدیران شخص حقوقی مشترکاً موظف‌اند قبل از تاریخ تشکیل مجمع عمومی یا سایر ارکان صلاحیت‌دار که برای اتخاذ تصمیم نسبت به انحلال شخص حقوقی دعوت‌شده است اظهارنامه‌ای حاوی صورت دارایی و بدهی شخص حقوقی در تاریخ دعوت روی نمونه‌ای که بدین منظور از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌گردد، تنظیم و به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نمایند.»

ماده 116 همین قانون نیز اعلام می‌کند:« مدیران تسویه مکلف‌اند ظرف شش ماه از تاریخ انحلال (تاریخ ثبت انحلال شخص حقوقی در اداره ثبت شرکت‌ها) اظهارنامه مالیاتی مربوط به آخرین دوره عملیات شخص حقوقی را بر اساس ماده (۱۱۵) این قانون تنظیم و به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.» بنابراین شرکت به اداره دارایی نامه می‌زند و درخواست ورشکستگی خود را ثبت می‌کند. بعد از طی شدن فرآیند قانونی، اظهارنامه ورشکستی را برای پر کردن، به شرکت می‌دهند.

آیا امکان ممنوع الخروج شدن صاحبان شرکت ورشکسته وجود دارد؟

طبق قانون ۲۰۲ مالیات مستقیم، سازمان امور مالیاتی می‌تواند برای مودیانی که بدهی مالیاتی دارند، حکم ممنوع‌الخروجی صادر کند. اگر مودیان ورشکستی‌ را اعلام کرده‌اند و دادگاه هم حکم آن را صادر کرده است، مطابق نظام قانونی ورشکستگی، لیستی از دارایی‌های شرکت را به مدیر تسویه تحویل می‌دهند. حکم ممنوع‌الخروجی هم باطل شدنی است.

به سوال مالیات شرکت‌های ورشکسته را چگونه محاسبه می‌کنند؟ پاسخ دادیم. حالا می‌دانید که حتی در صورت ورشکستگی هم باید مالیاتتان را محاسبه و پرداخت کنید.درست مانند دیگر بدهی‌های شرکت هنگام اعلام ورشکستگی! امیدواریم کسب‌وکارتان همیشه پررونق باشد تا دیگر دنبال قوانین مربوط به مسائل این چنینی، نگردید.

سوالات متداول

1. باید برای انحلال شرکت هم مالیات بپردازیم؟

بله. طبق ماده قانون 198 مالیات‌های مستقیم، شرکت‌های ورشکسته هم باید مالیات بر درآمدشان را بپردازند.

2. جریمه پرداخت نکردن مالیات شرکت ورشکسته چیست؟

اگر این مالیات را پرداخت نکنید، اداره دارایی می‌توان اموال و دارایی‌های شما را مصادره کند. به ازای هر ماه پرداخت نکردن مالیات تعیین‌شده، 2.5 درصد جریمه خواهید شد.