فهرست مطالب
دولت و مسئولین کشورها برای حفظ نقدینگی و فراهم کردن هزینه خدمات رفاهی، بهداشتی، حمل و نقل، شهرداری و… قوانین خاصی وضع کرده‌اند. پرداخت مالیات، یکی از قوانین و راه‌های تامین هزینه‌های خدمات شهری است.
مالیات در واقع، نوعی پرداخت هزینه بهره‌گیری از خدمات شهری و منابع کشوری است. دریافت عوارض به هزینه‌های خدماتی محدود نمی‌شود و در اصل شامل انتقال بخشی از درآمد و دارایی افراد جامعه به حساب دولت است.
پرداخت عوارض معین شده، امری قانونی است که همه افراد و صاحبان کسب‌وکارها موظف‌اند آن را بپردازند. عوارض در واقع، سبب بهبود ارائه خدمات شهری و کاهش فاصله طبقاتی میان افراد جامعه میشود. برای آنکه بیشتر با ماهیت مالیات و انواع آن آشنا شوید، مطلب زیر را با دقت بخوانید.
تعریف جامع مالیات
در مقدمه مالیات را تعریف کردیم. گفتیم مالیات نوعی هزینه اجتماعی و شهری است که شهروندان در ازای استفاده از امکانات رفاهی و منابع ملی موظف‌اند آن را بپردازند. از نظر اقتصاددانان مالیات دو نوع است؛ بر مصرف و بر درآمد. مالیات بر مصرف، اغلب به منظور کاهش مصرف کالا و خدمات مدنظر وضع میشود. به‌عنوان مثال، تنظیم این مبلغ روی سوخت و تنباکو، سبب کاهش مصرف و افزایش سود دولت‌ها میشود. در حالی که مالیات بر درآمد، به نسبت افزایش درآمد مشاغل، روند صعودی دارد. یعنی مالیاتی که کارگران پرداخت می‌کنند با صاحبان کسب‌وکار متفاوت است.
گفتیم که هدف اصلی از دریافت این مبلغ، ارائه خدمات شهری و رفاهی بهتر است. دولت‌های قانونمند در ازای دریافت عوارض، برنامه‌های رفاهی متعددی را برای شهروندان برنامه‌ریزی می‌کنند. پرداخت عوارض، امری قانونی است و پرداخت نکردن آن، جرم محسوب میشود. بنابراین به‌عنوان وظیفه‌ای همگانی، در بهبود اوضاع جامعه و حفظ نقدینگی دولت موثر است.
همچنین بدانید:
انواع مالیات
تعریف جامع مالیات را خواندید. پس سراغ انواع آن برویم. عوارض به تناسب نوع پرداخت در دو نوع مستقیم و غیر مستقیم دسته بندی میشود. شهروندان علاوه بر پرداخت مالیات بهره‌گیری از منابع کشوری، موظف به پرداخت مالیات مستقیم بر درآمد، بر ارث، بر دارایی، بر حقوق، بر مستغلات، بر شرکت‌ها و حق تمبرند. نوع مستقیم، متناسب با سطح و وضعیت زندگی شهروندان تنظیم میشود. عوارض غیر مستقیم شامل واردات، مصرف، فروش، حق گمرک، فرآورده‌های نفتی، بازرگانی و … است. در ادامه به بررسی و توضیح برخی از عوارض‌ها می‌پردازیم. با خواندن ادامه مطلب، انواع مالیات را خواهید شناخت.
بر دارایی
مالیات بر دارایی، به تمام دارایی و ثروت فرد تعلق می‌گیرد و هدفش تنظیم فاصله طبقاتی فاحش است. دولت سالانه، درصدی از ارزش نقدی دارایی و ثروت فرد اعم از املاک، ارث و پول نقد را به‌عنوان مالیت مقرر می‌کند که فرد موظف است آن را پرداخت کند. این نوع در حالت کلی برای تعدیل ثروت، وضع میشود تا تناسب وضعیت مالی بین افراد جامعه برقرار شود.
بر درآمد
مالیات بر درآمد، قسمتی از دستمزد و درآمد شرکت‌ها و افراد به دستگاه دولت منتقل می‌کند. این نوع به صورت درصدی و به تناسب درآمد معین میشود که اغلب میزان آن متغیر است. عوارض بر درآمد شامل مشاغل پر درآمد، املاک، اجاره املاک، کشاورزی و دستمزد میشود.
بر ارث
به استناد ماده 17 موجود در قانون عوارض، اموال به جا مانده از متوفی، اعم از منقول و غیر منقول شامل مالیات میشود. عوارض اموال متوفی، پس از کسر هزینه‌های کفن و دفن و پرداخت بدهی‌های متوفی، نسبت به میزان ارزش اموال، تعیین میشود.
بر املاک و اراضی
این نوع شامل اجاره املاک، نقل و انتقال سند و املاک بدون اجاره‌نامه است. یعنی مالک املاک مذکور، درصدی از ارزش نقدی املاک را به دولت انتقال می‌دهد. در واقع این نوع، زیر مجموعه‌ای از مالیات بر درآمد است.
ترازنامه مالیاتی چیست؟
ترازنامه مالیاتی یا برگه وضعیت مالی، شامل تمام دارایی‌ها و بدهی‌های یک شرکت است و دو ستون مجزاء دارد. یک بخش شامل دارایی‌ها، املاک، تجهیزات و ابزارآلات شرکت میشود و بخش دیگر شامل بدهی‌ها، وام‌ها و حقوق سهامداران است. در تنظیم ترازنامه، این دو ستون باید تراز و یکسان باشند. حسابداران مالی باید تمامی دارایی‌ها و حقوق سهامداران، را هنگام تنظیم ترازنامه ذکر کنند. چرا ترازنامه را تنظیم می‌کنیم؟ تا وضعیت سود و زیان شرکت ارزیابی شود. مزایای تهیه ترازنامه شامل را بخوانید:
- برآورد احتمالی دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت؛
- پیش‌بینی وضعیت مالی شرکت در آینده؛
- برنامه‌ریزی برای آینده شرکت و مدیریت انبارداری فروشگاهی؛
- محاسبه مالیات سالانه شرکت؛
مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
مالیات بر ارزش افزوده جزء عوارض عمومی است که دولت طی سال‌های اخیر آن را تعیین کرده‌است. عوارض بر ارزش افزوده از مرحله تولید تا توزیع و مصرف کالا و خدمات، وضع میشود. این نوع مالیات به سه دسته تولیدی، درآمدی و مصرفی تقسیم میشود و همه افراد باید آن را بپردازند. به طور مثال یک کیسه برنج از مرحله تولید و بسته‌بندی تا توزیع و مصرف، شامل مالیات‌های گوناگون میشود که هم تولید‌کننده و هم مصرف‌کننده باید آن را بپردازند. به طور کلی، هر فرد با مصرف بیشتر، مشمول پرداخت عوارض بیشتر و هر تولید کننده با میزان تولید بیشتر، مشمول مالیات کمتر خواهد بود.
فرار مالیاتی؛ یک ناهنجاری شایع
فرار مالیاتی یا Tax evasion، شامل تلاش‌های قانونی و غیرقانونی فرد مشمول عوارض، برای پرداخت نکردن مالیات است. این پدیده در اغلب کشورها وجود دارد. افراد بسیاری برای تغییر میزان یا به تعویق انداختن زمان پرداخت آن تلاش می‌کنند. در انتهای کار هم با قوانین سختگیرانه اداره مالیات روبه‌رو خواهند شد. تمام اقدامات گریز از پرداخت عوارض، جرم محسوب می‌شوند و قانون‌گذار می‌تواند فرد مجرم را محاکمه کند.
اگر درک درستی از مالیات داشته باشید، متوجه خواهید شد که پرداخت آن در آخر به نفع همه افراد جامعه است. زیرا دولت می‌تواند از آن برای بهتر کردن وضعیت کشور و باکیفیت‌تر کردن خدمات مختلف استفاده کند. حالا که می‌دانید مالیات چیست و انواع آن را می‌شناسید، احتمالا ذهنتان درگیر نحوه محاسبه آن شده‌است. اگر صاحب فروشگاه یا مغازه‌اید از هایپریک ( نرم افزار صندوق فروشگاهی ) برای حسابداری مغازه‌تان استفاده کنید تا گزارش‌های مالیاتی آماده داشته باشید.
